Όλοι μας, λίγο πολύ, είμαστε εξοικειωμένοι με τον όρο πλατυποδία. Τι γνωρίζουμε όμως για την εμφάνιση της από τη βρεφική και τη, μετέπειτα, παιδική ηλικία;
Τι είναι η παιδική πλατυποδία και από τι προκαλείται;
Η παιδική πλατυποδία (pes planus) αποτελεί ουσιαστικά την επίπεδη ή πολύ μικρή καμάρα στο πέλμα, που γίνεται αντιληπτή όταν τα παιδιά στέκονται ή περπατούν.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και το healthychildren.org, το παιδικό πόδι με πλατυποδία είναι σύνηθες στα βρέφη και στις μικρότερες ηλικίες έως και έξι ετών (44% των παιδιών μεταξύ των ηλικιών 3 έως 6 ετών παρουσιάζουν πλατυποδία). Στα βρέφη, το μικρό στρώμα λίπους στο πέλμα, «κρύβει» την αναπτυσσόμενη καμάρα, ενώ τα νήπια έχουν ακόμη χαλαρούς συνδέσμους.
Η επίπεδη καμάρα, συνήθως διορθώνεται φυσικά, καθώς οι μύες ενδυναμώνονται και οι μαλακοί ιστοί σκληραίνουν. Το ύψος της ποδικής καμάρας στα παιδιά αυξάνεται μέχρι και την ηλικία των 9 ετών. 1 με 2 στα 10 παιδιά, όμως, θα συνεχίσει να παρουσιάζει πλατυποδία και ως ενήλικας.
Το πρόβλημα πρέπει να σας απασχολήσει ιδιαίτερα, όταν και μετά το πέρασμα της ηλικίας των 9 ετών, η πλατυποδία παραμένει ή, αντίθετα, εμφανίζεται ξαφνικά στο παιδί σας.
Το πέλμα με πλατυποδία διαφέρει σε κάθε παιδί: μπορεί να είναι εύκαμπτο ή δύσκαμπτο, ανώδυνο ή επώδυνο και συνδέεται με το πόσο σφιχτός είναι ο Αχίλλειος τένοντας στη βάση του ποδιού.
Στην πλειοψηφία της, η πλατυποδία είναι ανώδυνη, γίνεται όμως αισθητή, μετά από πολύωρη άθληση, περπάτημα, τρέξιμο ή έντονη δραστηριότητα, πράγμα που κάνει τη μετακίνηση του βάρους του σώματος στα πόδια πιο αντιληπτή. Ο πόνος μπορεί να είναι διάχυτος σε όλο το πόδι, στο πέλμα ή τον αστράγαλο.
Σύμφωνα με τους Joshua Burns και David Little, Καθηγητές του Τμήματος Παιδιατρικής στο Νοσοκομείο Παίδων Westmead του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, η παιδική πλατυποδία έχει συσχετιστεί με διάφορες αιτίες εμφάνισης.
Η παιδική παχυσαρκία, η βλαισοποδία, τα πόδια, δηλαδή, στραμμένα προς τα μέσα, με τρόπο που κρατά τα γόνατα ενωμένα και τα πέλματα στραμμένα προς τα έξω, χωρίς να ευθυγραμμίζονται, αλλά και η λανθασμένη φόρμα των παπουτσιών, είναι κάποιες κοινές αναφορές σε σχέση με αυτό το ανατομικό ζήτημα.
Η μελέτη του προβλήματος συνεχίζεται, και αν και δεν μπορούμε ακόμη ν’απομονώσουμε κάποιον παράγοντα ως καθοριστικό, μπορούμε ωστόσο να λάβουμε υπόψη μας ότι όλοι έχουν τη δική τους συμβολή.
Τα σωστά παπούτσια
Για να προλάβουμε τη σωστή διαμόρφωση του παιδικού πέλματος και να μην αναπτυχθούν νέα προβλήματα από το πουθενά, είναι απαραίτητο να επιλέγετε με προσοχή το πιο πιο σημαντικό αξεσουάρ στη εμφάνιση των μικρών σας, το παπούτσι.
Πολύ σφιχτά, πολύ φαρδιά, πολύ στενά, πολύ ξεχειλωμένα, οποιαδήποτε από αυτές τις επισημάνσεις, μπορεί να αποτελέσει αιτία για βλάβη στο τρυφερό παιδικό πέλμα, που βρίσκεται σε ανάπτυξη, δημιουργώντας μελλοντικά προβλήματα και στην ενήλικη ζωή.
Όσο είναι ακόμη νήπια, τα ποδαράκια των μικρών σας έχουν ακόμη περισσότερο χόνδρο παρά οστό. Αν και η δομή του πέλματος έχει ολοκληρωθεί στην ηλικία των 2 ετών, τα οστά δεν αναπτύσσονται και σκληραίνουν ολοκληρωτικά πριν από την ηλικία των 18 ετών!
Οι εύκαμπτες, ανθεκτικές σόλες που δεν γλιστρούν εύκολα είναι ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά που πρέπει να αναζητήσετε σε ένα παπούτσι για βρέφη. Τα μεγαλύτερα παιδιά πρέπει να φορούν παπούτσια που είναι ευέλικτα και επιτρέπουν στο πόδι να κάμπτεται και να κινείται σαν να ήταν ξυπόλητο.
Τα παιδιά μαθαίνουν να περπατούν, «γαντζώνοντας» με τα δάχτυλά τους το έδαφος, καθώς αναπτύσσουν την εγγενή δύναμη του ποδιού και της καμάρας τους. Έτσι στο σπίτι, συνιστάται να αφήνετε το παιδί σας ξυπόλητο, διευκολύνοντας την φυσική ανάπτυξη του πέλματος. Ωστόσο, όταν οι επιφάνειες είναι ανομοιογενείς, είναι προτιμότερο να φορούν μαλακά παπουτσάκια, που δεν εμποδίζουν το πόδι, προσφέροντας άκαμπτη στήριξη για να προστατεύονται.
Μέχρι την ηλικία των 4 με 5 ετών, τα πόδια των παιδιών μεγαλώνουν 2 ολόκληρα μεγέθη τον χρόνο στο πόδι τους και ακόμη και μετά συνεχίζουν να μεγαλώνουν 1 μέγεθος τον χρόνο. Από το απλό μπουσούλημα και την ταλάντευση των αβέβαιων πρώτων βημάτων μέχρι και το κανονικό πλέον περπάτημα, που συνήθως εδραιώνεται μεταξύ της ηλικίας των 3 έως 5 ετών, τα παπούτσια τους πρέπει να προσφέρουν την κατάλληλη στήριξη, ευλυγισία και να συγκρατούν το βάρος, ανάλογα με τις απαιτήσεις σε κάθε στάδιο ανάπτυξης.
- Ακριβώς επειδή τα πόδια των παιδιών μεγαλώνουν τόσο γρήγορα, είναι σημαντικό να φροντίζετε να τα μετράτε τακτικά, ειδικά πριν από την αγορά ενός καινούριου ζευγαριού παπουτσιών και κυρίως όσον αφορά τα καθημερινά, σχολικά τους παπούτσια, που πρόκεται να υποστούν καθημερινή τριβή και φθορές και πρέπει να είναι όσο ανθεκτικά και άνετα γίνεται. Σύμφωνα με την Independent, το μέσο παιδί εκτιμάται ότι θα κάνει περίπου ένα εκατομμύριο βήματα μέσα σ’αυτά!
- Καθώς λιγότερο από το ένα τρίτο των παιδιών, βρίσκει εύκολα το κατάλληλο μέγεθος, είναι προτιμότερο να επιλέγετε τα μισά μεγέθη, που δίνουν το περιθώριο στο πέλμα να έχει ακριβώς τον χώρο που χρειάζεται.
- Αποφύγετε το σκεπτικό του μεγάλου παπουτσιού με την προοπτική ότι το πόδι του παιδιού θα μεγαλώσει, καθώς αυτό δεν παρέχει καμία στήριξη στο αναπτυσσόμενο πέλμα, μπορεί να προκαλέσει φουσκάλες, καθώς το πόδι μετακινείται άγαρμπα ή ακόμη χειρότερα, να οδηγήσει σε λανθασμένες συνήθειες, όπως το σφίξιμο των δαχτύλων, για να συγκρατηθεί το παπούτσι.
- Ακόμη, εξίσου σημαντικό είναι να μην περιμένετε ν’αγοράσετε ένα νέο ζευγάρι, έχοντας φτάσει στο… όριο φορεσιμότητας του παλιού! Τα παπούτσια που είναι πολύ στενά και φθαρμένα, είναι ένα βασανιστήριο για το τρυφερό δέρμα των παιδιών και μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε παραμορφώσεις, όπως το κότσι στο μεγάλο δάχτυλο.
Τα πιο βασικά χαρακτηριστικά είναι η σταθερότητα, η στήριξη, η ανθεκτικότητα και η άνεση. Η χαλαρή φόρμα και η ευκολία στο να τα βάζουν και να τα βγάζουν, η επιλογή μαλακών υλικών και χαλαρής φόρμας ως προς τον σχεδιασμό τους, είναι όλα ουσιώδη σημεία που πρέπει να προσέξετε για την επιλογή κάθε ζευγαριού.
Αναλυτικά, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει:
- Τα παπούτσια πρέπει να είναι ελαφριά και ευέλικτα για να υποστηρίζουν τη φυσική κίνηση των ποδιών με σταθερή βάση στήριξης.
- Τα παπούτσια πρέπει να είναι κατασκευασμένα από συνθετικό δέρμα, πανί (υλικό canvas) ή νάιλον (υλικό mesh), ώστε να επιτρέπουν στο πόδι ν’αναπνέει.
- Τα παπούτσια με λαστιχένιες σόλες είναι προτιμότερα καθώς έχουν καλύτερη αντίσταση στις ολισθηρές επιφάνειες.
- Τα παπούτσια πρέπει να έχουν καλή απορρόφηση κραδασμών με ανθεκτικές σόλες, καθώς τα παιδιά μεγαλώνοντας συμμετέχουν σε πιο ενεργητικές δραστηριότητες.
Σε περίπτωση που θέλετε να εξακριβώσετε εάν το παιδάκι σας παρουσιάζει πλατυποδία, μπορείτε ακόμη να παρατηρήσετε το ίχνος που αφήνει το πόδι του μέσα στο παπούτσι, δηλαδή το “υπόδειγμα φθοράς” του. Εάν δείτε ότι αυτό το μικρό βούλιαγμα γίνεται μόνο στην άκρη της εσωτερικής πλευράς του μεταταρσίου, αντί για το κέντρο και στην εσωτερική πλευρά της φτέρνας αντί για την εξωτερική άκρη της, τότε η απάντηση είναι θετική.
